Ekonominin lokomotifi KOBİ’lerin 3 yıllık yol haritası açıklandı. 5 Stratejik Alan’ın yazıldığı, 2015-2018 dönemini kapsayan KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı (KSEP) ile; KOBİ’lerin rekabet güçlerinin uluslararası düzeyde artırılması hedefleniyor. Finansmana Erişimin Kolaylaştırılması Başlığı bulunan plan, imalat sanayii KOBİ’lerinin öncelikli olarak desteklenmesi gerekliliğine işaret ediyor.

İlki 2003 yılında onaylanan ve ilerleyen yıllarda çeşitli revizyonlardan geçen KSEP’in 3 yıllık süreyi kapsayan güncellenmiş hali, Yüksek Planlama Kurulu (YPK) tarafından kabul edildi.

Uygulama ve koordinasyon görevi Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı’nda (KOSGEB) olan planın genel amacı, "Küçük işletme ihtiyaçlarına duyarlı iş ortamında, KOBİ’lerin rekabet güçlerinin uluslararası düzeyde artırılması ve Türkiye’nin ekonomik büyümesinde KOBİ’lerin katkısının yükseltilmesi." şeklinde belirlendi.

10. Kalkınma Planı’nın tamamlanacağı tarihe denk gelen 2018’e kadar yürürlükte kalacak KSEP, 5 stratejik alandaki 15 hedef ve bu hedefler çerçevesinde ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından KOBİ’lere yönelik yürütülecek eylem ve projeleri kapsıyor. Stratejik alanlar; sanayi, hizmet ve ticaret sektörlerindeki KOBİ’leri içine alıyor.

TEK İSTİSNA: İMALAT SANAYİİNDEKİ KOBİ’LER

KOBİ’lerin bölgeden bölgeye ve sektörden sektöre farklılaşan sorunları hazırlık çalışmaları esnasında göz önünde bulundurulmakla beraber, yenilenen KSEP’te KOBİ’ler bütünsel olarak ele alındı ve sektörel veya bölgesel eylem ve projelere 2015-2018 planında yer verilmedi.

Planın giriş kısmında dayanak olarak şu ifadeler kullanıldı: “Bu noktada temel gaye; her sektörden ve her bölgeden KOBİ’nin karşılaşabileceği ortak sorun ve ihtiyaçlara odaklanmak ve bu sorunlar ile ihtiyaçların çözümüne yönelik eylem/projelere geliştirmektir. Bu yaklaşımın tek istisnası 10. Kalkınma Planı’nda yer alan “güçlü bir imalat sanayiine duyulan ihtiyaç” ve “imalat sanayiinin toplam katma değer içerisindeki payının artırılması” gibi vurgular gereğince, imalat sanayinde faaliyet gösteren KOBİ’lerdir.”

5 STRATEJİK ALAN VE HEDEFLER

KSEP’teki 5 Stratejik Alan (SA) ve hedefler alt alta konulduğunda şu tablo ortaya çıkıyor.

SA 1: KOBİ’lerin Rekabet Güçlerinin Artırılması ve Büyümelerinin Sağlanması
Hedefleri:

• KOBİ’lerin kurumsallaşmalarının, markalaşmalarının sağlanması ve verimlilik düzeylerinin yükseltilmesi.
• KOBİ’lerde ortak iş ve proje geliştirime kültürünün yaygınlaştırılması.
• Sürdürülebilir kalkınma ve büyüme için KOBİ’lerin ulusal ve uluslararası mevzuata uyum yeteneklerinin artırılması.
• KOBİ’lerde beşeri sermayenin geliştirilmesi amacıyla KOBİ işveren ve çalışanlarının niteliklendirilmesi.
• İmalat sanayii KOBİ’lerinin öncelikli olarak desteklenmesi.

SA 2: KOBİ’lerin İhracat Kapasitelerinin Artırılarak Uluslararasılaşma Düzeylerinin Yükseltilmesi
Hedefleri:

• İhracat yapmak isteyen KOBİ’lerin uluslararası pazarlara erişimlerinin artırılması.
• İhracatçı KOBİ’lerin yeni pazarlara erişimlerini kolaylaştırarak, pazar çeşitliliklerinin artırılması ihracatta sürekliliğin sağlanması.
• KOBİ’lerin ihracatında orta-yüksek teknolojili yerli ürünlerin payının artırılması.

SA 3: İş ve Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Sürecinde KOBİ’lerin Gözetimi
Hedefleri:

• İş ve yatırım ortamını etkileyen düzenlemeler ile kamu hizmetlerinin sunumunda KOBİ ihtiyaçlarına duyarlılığın artırılması ve KOBi istatistiklerinin uluslararası standartlara uygun hale getirilmesi.
• KOBİ’lere yönelik devlet desteklerinde bütünselliğin sağlanması.

SA 4: KOBİ’lerin Ar-Ge ve Yenilik kapasitelerinin Geliştirilmesi
Hedefleri:

• KOBİ’lerde bilgiye dayalı üretim yapısının teşvik edilerek, patent ve ticarileştirme konularında ilerleme sağlanması.
• Ürün, hizmet ve iş modeli açılarından yenilikçi KOBİ’lerin öncelikli olarak desteklenmesi.
• KOBİ’ler ile büyük ölçekli yurt içi/yurt dışı işletmeler ve üniversiteler arasındaki işbirliklerinin artırılması.

SA 5: KOBİ’lerin Finansmana Erişiminin Kolaylaştırılması
Hedefleri:

• KOBİ’lerin banka kredilerine erişimlerinin kolaylaştırılması.
• KOBİ’lerin alternatif finansman kaynaklarından daha fazla faydalanmalarının sağlanması.

İSTİHDAMDA VE KATMA DEĞERDE ÖNCÜLER

250 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 40 milyon Türk Lirası’nı aşmayan ve mikro işletme, küçük işletme ve orta büyüklükteki işletme olarak sınıflandırılan ekonomik birimler veya girişimler “KOBİ” olarak tanımlanıyor. 105 sayfalık Eylem Planı’nda AB ve ülkemiz KOBİ’lerine ilişkin istatistiklere de yer veriliyor. Veriler, KOBİ’lerin, her iki tarafta da ekonomin belkemiği olduğunu ortaya koyuyor.

BİZDE

• Türkiye’de toplam işletmelerin %99’unu KOBİ’ler oluşturuyor.
• KOBİ’lerin cirodaki payı %63,3.
• Ana sektör gruplarına göre, KOBİ’lerin %12,5’i “Sanayi”, %35,2’si “Ticaret” sektöründe faaliyet gösteriyor.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2012 Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri’ne göre KOBİ’lerin; toplam mal ve hizmet satın alışları içerisindeki payı %65,5, üretim değerindeki payı %56,2, çalışanlar sayısı içerisindeki payı %75,8.
• İhracatın %59,8’i, ithalatın %39,9’unu KOBİ’ler gerçekleştirdi.
• KOBİ’lerin Ar-Ge harcamalarındaki payı %16,9.

AB’DE

• 2013 yılında AB28’de 21,5 milyon KOBİ faaliyet gösterdi.
• 88,8 milyon çalışan istihdam eden AB KOBİ’leri, yaklaşık 3,7 trilyon Avro katma değer oluşturdu.
• Bir başka deyişle, 2013 yılında her 100 işletmeden 99’unu oluşturan Avrupalı KOBİ’ler, her 3 çalışandan 2’sini istihdam etti ve katma değerin %58’ini üretti.
• Bu büyüklük AB28 gayrisafi yurtiçi hasılasının %28’ine denk geliyor.
• AB’de faaliyet gösteren KOBİ’lerin 2013 yılı itibarıyla sektörel dağılımları dikkate alındığında; “Sanayi” sektörü KOBİ’lerinin (NACE Rev. 2 B-E) tüm KOBİ’ler içindeki payı %10,4 iken, “Ticaret” sektöründeki KOBİ’lerinin (NACE Rev. 2 G) payı ise %28,5.

İMALATÇILARDA DURUM

Türkiye: 2013 yılında 426.781 imalat sektörü işletmesinden 2.771’i (%6,5) ileri teknolojili olarak sınıflandırılan sektörlerde faaliyet gösterdi. Bu işletmelerin %98,4’ü ise KOBİ. Ölçek içi yüzdeler açısından ise orta ölçekli imalat sektörü KOBİ’lerinin %1,5’inin ileri teknoloji olarak sınıflandırılan sektörlerde faaliyet gösterdiği söylenebilir.

AB: 2013 yılında AB’de imalat sektörü KOBİ’lerinin %2’si ileri teknoloji olarak sınıflandırılan sektörlerde faaliyet gösterdi. Aynı oran büyük işletmeler için %7. Yüksek teknolojili KOBİ’ler imalat sektörü katma değerinin %6’sını üretirken, istihdamdaki payları da %4 civarında. Yüksek teknolojili büyük işletmelerin imalat sektörü katma değerindeki payı ise %13. (Kaynak: 2015-2018 dönemini kapsayan KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı, 59-60. Sayfa)